Magnet aydınlatma sistemi nasıl seçilir ve pişman olunmaz?
Magnet raylı aydınlatma sistemi, tüm ışık kaynaklarını tek bir yapıda birleştirerek hem estetik hem de fonksiyonellik sunan yenilikçi bir aydınlatma çözümüdür. Modern iç mekan tasarımlarında sıkça tercih edilen bu sistem, farklı aydınlatma senaryoları oluşturma imkanı tanıyarak mekanlara şıklık ve dinamizm katar. Ayrıntılı bilgi için magnet raylı aydınlatma sistemleri nedir başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Magnet Sistem Bileşenleri
Manyetik sistem üç temel bileşenden oluşur:
- Ray (profil).
- Aydınlatma armatürleri.
- Trafo (güç kaynağı).
Her bir bileşeni detaylı şekilde inceleyeceğiz, ancak öncelikle manyetik sistemin genel parametrelerini belirleyelim.
Besleme Gerilimi
Magnet aydınlatma sistemleri besleme gerilimlerine göre üç ana tipe ayrılır:
- 24 Volt
- 48 Volt
- 220 Volt (önerilmez)
220 Volt sistemler güvenli değildir, çünkü elektrik çarpmasına yol açabilir. Bu sistemler genellikle trafo yerleştirme alanı planlamayan, kullanıcı güvenliğine önemsemeyen veya elektrik tesisatı döşemek istemeyen deneyimsiz montajcılar tarafından tercih edilir.
Bu tür sistemlerde aydınlatma armatürlerinin hareket ettirilmesi sektör içinde olan deneyimli çalışanlar olmadan önerilmez ve alçak yüksekliklerde (örneğin, duvarda) montaj yapılması, özellikle çocukların bulunduğu ortamlarda, kesinlikle uygun değildir. Bu nedenle, bu tür çözümleri bu makalede ele almayacağız.
48 ve 24 Volt sistemler en yaygın ve güvenli çözümlerdir, çünkü galvanik izolasyona sahip olması gereken bir trafo ile çalışırlar.
48 Volt ve 24 Volt sistemleri arasında seçim yaparken, birkaç bariz nedenden dolayı 24 Volt sistemleri tercih ediyoruz:
- Trafo çeşitliliği ve kolay erişilebilirlik.
- Çeşitli dimleme sistemleri ile uyumluluk (DALI, TRIAC, 0-10 V).
- Bileşenlerin kolay değiştirilebilmesi.
Kontrol Özellikleri
Farklı aydınlatma senaryolarını düşünmek neden önemlidir ve hangi sorunları çözer? Bunları ayrı bir makalede detaylıca ele alıyoruz. Burada ise manyetik sistemlerin parlaklık ayarı ve aynı ray üzerinde 2-3 farklı açma/kapama grubu oluşturma özelliğine sahip olması gerektiğini vurgulayalım.
Bölgeleme
Sistem, armatürlerin farklı açma/kapama gruplarına ayrılmasını sağlamalıdır. Bu, aydınlatma armatürlerindeki besleme adaptörleri ve besleyici konektörler ile sağlanır. Satın aldığınız modelin bu özelliği destekleyip desteklemediğini satıcınızdan öğrenin. Bu özellik, ek kontrol ayarları olmayan ON-OFF armatürler için özellikle önemlidir.
Dimleme
Magnet sistemlerde DALI veya Tuya protokollerine dayalı dimleme çözümleri kullanılabilir. Bu durumda her armatür, ışık akışını veya renk sıcaklığını ayarlayan bir kontrol cihazına sahiptir.
Tuya
Her armatüre radyo sinyali ile kumanda edilir. Ancak, bu çözüm doğası gereği daha az stabildir: sinyal kaybolabilir ve sistem donabilir. Aydınlatma, kesintilerin tolere edilemeyeceği bir alandır. Ayrıca, sistemin çalışması için özel bir yönlendirici veya "akıllı" hoparlör gereklidir, çünkü Tuya’nın kullandığı ZigBee protokolü çoğu akıllı telefonda bulunmaz.
DALI
Avrupa’da geliştirilen profesyonel ve güvenilir bir protokoldür. Otellerde ve büyük ticari projelerde yaygın olarak kullanılır. İdeal bir çözümdür, ancak ana dezavantajı yüksek maliyetidir. Her armatür için DALI kontrol cihazlarının kurulması ve uzmanlar tarafından sistemin yapılandırılması pahalıdır. Bu nedenle, en iyi çözüm DALI hattı kontrolünü Casambi sistemi üzerinden yönetmektir.
Ray Üzerinde Dimleme
Dimleme yapıldığında (DALI, Tuya, 0-10 V vb.) iletken üzerindeki akım formu değişir; basitçe ifade etmek gerekirse, bir PWM (darbe genişlik modülasyonu) oluşur. Uzun bir rayda bu işlem, yaylı kontaklar içeren armatürlerde düşük frekanslı tıslama, cızırtı veya uğultuya yol açabilir. Piyasada bu teknik sorunu çözen az sayıda firma bulunmaktadır.
Biz HOKASU’nun çözümlerini tercih ediyoruz. Bakır kontaklı adaptörleri, dimleme sırasında oluşabilecek sesleri tamamen ortadan kaldırır.Sistemleri, piyasada bulunan 24 Volt dimleyicilerin tümüyle uyumludur ve sorunsuz çalışır.
Özellikle DALI trafo + Casambi kombinasyonunu tavsiye ediyoruz. Bu çözüm daha ekonomik bir seçenektir: Örneğin, büyük bir odada iki aydınlatma bölgesi oluşturmak için 21 armatür için ayrı ayrı trafı kullanmak yerine, sadece üç kaliteli trafo kullanarak her biri 7 armatürden oluşan grupları dimliyoruz.
Ray
Magnet ray, bakır iletken yolları olan alüminyum bir profildir. Basit görünebilir, ancak manyetik sistem seçerken dikkat edilmesi gereken önemli detaylar vardır.
Alüminyum Profil
Profil kalınlığına dikkat edin: Bazı üreticiler ince alüminyum kullanır ve bu durum rayı kırılgan ve güvensiz hale getirir. Sistemde farklı boyutlarda armatürler kullanılabilir — büyük veya küçük. Yapının temel unsuru olan ray sert ve dayanıklı olmalıdır. Deforme olması durumunda tavan kaplaması zarar görebilir.
Magnet Ray Genişliği
Ray genişliği 5 ila 35 mm arasında değişebilir. Optimum seçim, dağıtıcı yüzeyi geniş olan ve ışığı eşit şekilde dağıtan 35 mm genişliğindeki sistemlerdir. Bu, göz kamaşma etkisini azaltır ve görsel konforu artırır.
Daha dar sistemler genellikle dekoratif aydınlatma için kullanılır, ancak daha fazla kamaşma eğilimine sahiptir. Ayrıca, küçük boyutları nedeniyle ısıyı daha kötü iletirler ve bu da ömürlerini olumsuz etkiler.
Bakır İletkenler ve İzole PVC Profil
Bakır iletkenler, rayın en pahalı bileşenidir. Maliyetleri düşürmek için bazı üreticiler bakır kalınlığını azaltır ve koruyucu kaplama kullanmaz. Düşük voltajlı sistemlerde voltaj ne kadar düşükse, akım o kadar yüksektir. Bu nedenle, bakır iletken kalınlığı klasik 220 Volt ray sistemlerinden daha kalın olmalıdır.
İnce İletkenlerin Sonuçları
- Trafoya uzak olan armatürlerin parlaklığı azalır.
- İletkenlerin aşırı ısınması yangın tehlikesi veya sistem arızasına yol açabilir.
Bakır İletkenlerin Koruyucu Kaplaması
Raylardaki bakır iletken teller, standart yalıtım kablosuna sahip olmadığından özel iletken kaplamalarla korunmaları önemlidir. En yaygın yöntem galvaniz kaplamadır. Kaplamasız bakır zamanla oksitlenir ve iletkenliğini kaybeder, özellikle yüksek nem veya deniz kıyısı iklimleri gibi çevre koşullarında.
HOKASU’nun raylarında referans kabul edilen koruyucu kaplama kullanılır. Bakır iletkenler üzerine siyah grafit kaplama veya altın kaplama yapılır. Bu kaplama, paslanmayı önler ve sistemin stabil çalışmasını sağlar.
Bakır İletkenlerin Şekli
Raylarda yuvarlak veya trapez kesitli bakır iletkenler kullanılabilir. Yuvarlak kesit daha yaygındır ve dolayısıyla daha düşük maliyetlidir. Ancak kesit alanı daha küçüktür ve akım taşıma kapasitesini azaltır, ısınma riskini artırır. Ayrıca, böyle bir iletkenin armatür ile temas yüzeyi daha küçüktür, bu da sistemin güvenilirliğini azaltır.
İletkenlerin Konumu
Bakır teller rayın kenarlarında veya tabanında yer alabilir. Maliyetleri düşürmek için iletkenler tabanda yerleştirilir, ancak bu estetik açıdan zayıf bir çözümdür: bakır teller görünür ve parlayabilir, bu da sistemin görünümünü olumsuz etkiler. Üst segment projelerde bu yerleşim kabul edilemez.
Bir diğer önemli tavsiye: Sistemin toplam maliyetini satın almadan önce mutlaka hesaplayın. Pek çok dürüst olmayan firma, rayların fiyatını düşük gösterirken armatür fiyatlarını aşırı derecede artırır. Çünkü müşterilerin çoğu ilk olarak rayın fiyatına bakar ve ardından armatürleri satın alır.Armatürler
Maalesef, armatürleri daha cazip hale getirmek için maliyeti düşürmek adına kaliteden ödün verme yöntemleri vardır.
Manyetik sisteme uygun raylı, lineer veya sarkıt armatürler aslında klasik armatürlerden farklı değildir, sadece klasik trafoları yoktur. Bu nedenle, seçim yaparken dikkat edilmesi gereken kriterler standart armatürlerdeki gibidir. Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, tercih edilen üreticinin ürün çeşitliliğidir. Ray sistemini satın aldığınızda, armatürleri aynı üreticiden temin etmek zorunda kalırsınız. Dolayısıyla, ürün yelpazesi teknik ve estetik ihtiyaçlarınızı karşılamalıdır.
Uyumlu görünebilir, ancak başka bir üreticinin armatürlerinin kullanılması önerilmez, çünkü elektrik bağlantısının güvenilir olacağı ve armatürün rayda sabit kalacağı garanti edilemez.
Gövde
LED’ler, çok miktarda ısı yayar ve aşırı ısınmaya karşı hassastır. Yetersiz soğutma, LED’lerin kısa sürede parlaklığını kaybetmesine ve zamanla tamamen arızalanmasına yol açabilir. Armatür gövdesi, gücüne uygun olmalı ve etkili bir şekilde ısıyı dağıtmalıdır. Düşük maliyetle yüksek güç sunan ürünler cazip görünebilir, ancak kısa süre içinde hayal kırıklığı yaratacaktır.
LED
LED’lerin maliyeti kaliteye göre değişebilir ve bu, ışık kalitesini doğrudan etkiler. Üretimde kullanılan fosfor bileşimi, ışığın kalitesini, dayanıklılığını ve beş yılı aşkın süre boyunca performansını koruma yeteneğini belirler.
- Renk doğruluk indeksi (CRI).
- MacAdam adımı (MacAdam).
Fotometrik dosyaların bulunması ve LED üreticisinin belirtilmesi, güvenilirliğin işaretidir. Örneğin, HOKASU armatürlerinde kullanılan LED markaları belirtilmiştir. Bunlar Japon üretici NICHIA veya Amerikan Bridgelux olabilir.
Bazı satıcıların ürünlerini “Philips” olarak etiketlemesi dikkatle değerlendirilmelidir. Bu, yüksek kalite garantisi vermez, çünkü Philips artık LED çip üretimini durdurmuş olup sadece marka lisansını vermektedir.
Montaj ve Sabitleme
Armatürlerin ray üzerinde sağlam şekilde sabitlenmesi çok önemlidir. Kimse, armatürlerin tavandan düşmesini istemez, çünkü bu tür kazalar ciddi sonuçlara yol açabilir.
“Magnet sistem” adı verilmesine rağmen, mıknatıslar yüksek maliyetleri nedeniyle artık ana sabitleme elemanı olarak kullanılmamaktadır. Üreticiler, plastik klipslere geçiş yapmıştır. Ancak, plastik klipsler genellikle kırılgandır ve tekrar kullanımda kırılabilir. Mağazalardaki teşhir ürünlerinde sıkça kırık klipsler görülse de bu, sistemin kusurlarını mazur göstermemelidir.
En iyi çözüm, metal sabitleme mekanizmasına sahip armatürlerdir, çünkü bu mekanizmalar dayanıklıdır ve uzun ömürlüdür.
Trafo
Trafo, sistemin voltajına ve ihtiyaç duyulan güce göre seçilir. Arızalanması durumunda, 24 Volt bir trafo kolayca değiştirilebilir ve sistem yeniden yapılandırılmak zorunda kalmaz.
Trafolar iki türdür: ray içine entegre edilen ve harici trafolar. Entegre trafolar kompakt boyutlara sahiptir, ancak bu durum genellikle verimliliklerini ve kaliteyi düşürür. Bu nedenle kullanımları önerilmez. Ray içine yerleştirilen trafolar, farklı kontrol sistemlerinin bağlantısını sınırlamaktadır. Bu tür çözümler, yalnızca rayın tavana monte edildiği, tavanın beton olduğu, elektrik tesisatının tamamlandığı ve harici trafo yerleştirme imkânının olmadığı durumlarda tercih edilir.
Manyetik sistem trafoları ile ilgili ayrı bir makalemiz bulunmaktadır. Genel olarak, standart trafolar kullanılır — tek fark voltaj seviyesidir: 24 Volt veya 220 Volt.
Trafonun önemli bir parametresi flicker-free (titreşimsiz) özelliğidir. Gözle fark edilmese bile ışık titreşimi, baş ağrısına ve rahatsızlığa neden olabilir. Titreşim olup olmadığını anlamak için telefon kamerasını çalışan bir armatüre doğrultun. Eğer görüntü titreşiyorsa, trafonun çalıştığı frekans beyniniz tarafından algılanır ve yorgunluk hissine yol açar.
Projelerimiz
Sonuç
Manyetik sistem seçimi, yalnızca ekipman satın almak değil, detaylı bir aydınlatma projesi oluşturmaktır.
24 Volt sistemler, güvenlik ve işlevselliği en iyi şekilde bir araya getirir. Kaliteli ray ve armatürler, iyi tasarlanmış kontrol sistemi ve doğru montaj, her türlü mekânda kusursuz bir aydınlatma yaratır.
Her şeyi önceden planlayın ve gereksiz maliyetlerden kaçınmak için güvenilir çözümleri tercih edin.
Montaj detayları, kablolama hazırlığı ve aydınlatma projesinin önemiyle ilgili detayları başka bir makalede ele alacağız.
12.01.2025
